گزارش ادواری گروه کارشناسان سازمان ملل متحد در اجرای قطع‌نامه ۲۱۴۰ شورای امنیت درباره وضعیت یمن که صدور سلاح به این کشور را ممنوع کرده، منتشر شده و طی آن ۴۳ بار نام ایران آمده است. از ایران در این گزارش چه گفته شده است؟
کارشناسان سازمان ملل در امور یمن گفته‌اند که جمهوری اسلامی ایران از معدود دولت‌های عضو سازمان ملل متحد است که شبه‌نظامیان شورشی «حوثی» یا گروه «انصارالله» یمن را که دولت قانونی این کشور را ساقط کرده‌اند، به رسمیت می‌شناسد و رسما سفیر به آن‌جا اعزام کرده است. سفیر جمهوری اسلامی در یمن «حسن ایرلو» از فرماندهان نیروی قدس شعبه برون‌مرزی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بود که چند هفته پیش از انتشار این گزارش بر اثر ابتلا به ویروس کرونا درگذشت.
کارشناسان تمامی شواهد را نشانه ارسال سلاح از سوی ایران می‌دانند؛ اما گفته‌اند که به دلیل وضعیت غیرشفافی که وجود دارد، دشوار است که بتوان صددرصد آن را به جمهوری اسلامی ایران نسبت داد. کارشناسان در این گزارش گفته‌اند، جمهوری اسلامی تمامی موارد مشکوک به ارسال سلاح از سوی این حکومت به سوی یمن را تکذیب کرده و حاضر به تایید هیچ‌کدام از آن‌ها نشده است. با توجه به اینکه ارسال سلاح به یمن از سوی شورای امنیت ممنوع شده است، احتمال اینکه دولت جمهوری اسلامی ارسال سلاح به این کشور را تایید کند که نهایتا در اختیار حوثی‌ها قرار می‌گیرد، منتفی است. اگر ایران چنین اقدامی را تایید کند، به معنی پذیرش نقض قطع‌نامه شورای امنیت است و می‌تواند عواقب جدی برای این دولت داشته باشد.
شورای امنیت پس از دریافت گزارش چه می‌کند؟
رییس شورای امنیت پس از دریافت این گزارش، آن را در اختیار پانزده عضو شورا و کشورهای درگیر در ماجرا می‌گذارد. پس‌ازاین هر یک از اعضای شورا می‌تواند درباره این گزارش واکنش نشان دهند؛ مثلا درخواست جلسه بررسی بدهند یا پیش‌نویس قطع‌نامه‌ای بدهند که درباره دولت‌هایی که در این گزارش نام آن‌ها آورده شده، تصمیم‌گیری کنند. روسیه یک‌بار پیش‌نویس قطع‌نامه‌ای را که در زمان ریاست‌جمهوری «دونالد ترامپ» جمهوری اسلامی را بابت ارسال سلاح به یمن محکوم می‌کرد، وتو کرد.
ایران چگونه به یمن سلاح ارسال می‌کند؟
گزارش می‌گوید به یافته‌های متعددی درباره دست داشتن جمهوری اسلامی در قاچاق سلاح به یمن و نقض قطع‌نامه ۲۱۴۰ دارد. از جمله محموله‌ای که سوار بر یک شناور، یک سال پیش از انتشار گزارش کشف شد و یکی از سرنشینان گفته از مبدا بندر جاسک در جنوب ایران به سوی یمن می‌رفته و حامل انواع تفنگ و پرتابگر بوده و بسته‌بندی آن مشابه بسته‌بندی سلاح‌هایی عنوان شده که قبلا از شناورهای مبدا ایران ضبط شده بوده‌اند.
در این گزارش گفته شده است که در تابستان ۱۴۰۰ یک شناور حامل ۲۵۵۶ سلاح به مقصد یمن کشف شد که در آن سلاح‌های ساخت روسیه حتی سلاح‌های ساخت دوره اتحاد جماهیر شوروی، بلاروس، چین، بلغارستان و جمهوری اسلامی بوده است. گزارش می‌گوید، جمهوری اسلامی در پاسخ به گروه کارشناسان که چه توضیحی درباره این سلاح‌های کشف شده دارند، گفته است: «صرف ظاهر یا شباهت در علامت‌گذاری یا مشخصات فنی سلاح‌های کشف شده به علائم سلاح‌های ایرانی نباید کارشناسان را به این نتیجه‌گیری برساند که مبدا سلاح‌ها از ایران است.»
آیا سلاح‌های توقیفی در ایران تولید شده‌اند؟
کارشناسان سازمان ملل گفته‌اند که برخی از سلاح‌ها تولید مشترک ایران و چین و محصول شرکت «رایان رشد افزار» است که با سرمایه‌گذاری مشترک چین و ایران تاسیس شده و ضرورتا محل تولید محصولات آن ایران نیست. گزارش می‌گوید، نمایندگان جمهوری اسلامی گفته‌اند که سلاح‌های ضبط شده نه در ایران تولید شده‌اند و نه به این کشور ارتباط دارند.
گزارش کارشناسان به شورای امنیت گفته است، همه سلاح‌هایی که به یمن فرستاده می‌شود، از مسیر دریایی نیست و برخی از تجهیزات نظامی از طریق زمین وارد این کشور می‌شود. به غیر از جمهوری اسلامی ایران، عمان کشوری که در میان اعضای شورای همکاری خلیج فارس رابطه نزدیکی با تهران دارد هم دارای ارتباط رسمی با حوثی‌های یمن است. گزارش به طور تلویحی همکاری جمهوری اسلامی و عمان برای ارسال سلاح به حوثی‌ها را محتمل دانسته است. مقام‌های جمهوری اسلامی در سفر به عمان به طور معمول با رهبران حوثی‌ها در محل سفارت جمهوری اسلامی ملاقات می‌کنند.
سلاح‌هایی که کشف می‌شوند، چه تجهیزاتی است؟
تازه‌ترین گزارش کارشناسان سازمان ملل در اجرای قطع‌نامه مربوط به یمن در حالی منتشر می‌شود که در هفته‌های اخیر شلیک موشک یا ارسال هواپیماهای بدون سرنشین از یمن علیه مواضع عربستان سعودی و امارات متحده عربی شدت گرفته است. گزارش می‌گوید: «در تضاد شدید با استفاده از موشک و هواپیماهای بدون سرنشین در داخل یمن که هدف آن اغلب دستیابی به حداکثر کشندگی و تخریب است، اکثر وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین، مواد منفجره دست‌ساز در آب دستگاه‌ها و راکت‌های کوتاه‌بُرد در مناطق تحت کنترل حوثی‌ها با استفاده از روش مونتاژ ساخته می‌شوند.»
این تجهیزات با مواد در دسترس محل و همچنین اجزای وسایل غیرنظامی تجاری، مانند موتورها و وسایل الکترونیکی ساخته می‌شوند که از خارج از کشور با استفاده از شبکه پیچیده‌ای از واسطه‌ها در اروپا، خاورمیانه و آسیا تهیه شده‌اند. نیروی دریایی آمریکا در ماه‌های منتهی به انتشار این گزارش محموله‌هایی را توقیف کرده‌اند که در میان آن‌ها تعداد قابل توجهی از سلاح‌های سبک و نیمه‌سبک، ضد تانک با کانتینر پرتاب و هدایت سیمی، موشک‌ها و تجهیزات مرتبط مانند دوربین‌های نظامی کشف شده است.
نوع این سلاح‌ها، شیوه ارسال و بسته‌بندی اغلب الگوهای ثابتی داشته که در میان آن‌ها موارد مشکوک به ارسال از سوی ایران زیاد بوده است. از جمله محموله سنگینی که در یک شناور کشف و توقیف شده است که سرنشینان آن به زبان فارسی صحبت می‌کردند و پس از بازجویی از سوی نیروی دریایی آمریکا، آزاد شدند.
حوثی‌ها چه کسانی هستند و چه رابطه‌‌ای با ایران دارند؟
شبه‌نظامیان حوثی، یک گروه «زیدی» مذهب هستند که ظرف کمتر از ۲۰سال، از یک گروه شورشی محلی، عملا به حاکم اصلی بخش‌هایی از یمن، از جمله صنعا تبدیل شده‌اند.
«حسین بدرالدین حوثی»، اولین رهبر حوثی‌ها در دهه ۶۰ خورشیدی به «قم»، پایگاه اصلی روحانیون جمهوری اسلامی رفته بود. رهبران گروه «شباب‌المومنین» هم که زمینه تشکیل انصارالله یمن یا حوثی‌ها را آماده کرده‌اند، روابط نزدیکی با روحانیون حکومتی ایران دارند.
مدت کوتاهی پس از افزایش تسلط حوثی‌ها بر صنعا، پایتخت یمن، رهبران حوثی برای دیدار با مقام‌های جمهوری اسلامی به ایران رفتند و همزمان پرواز مستقیم از تهران به صنعا و برعکس برقرار شد. کارشناسان سازمان ملل متحد گفته‌اند، ایران با ارسال سلاح و پول و همچنین آموزش نظامی، به حوثی‌ها کمک کرده است.
شورشیان حوثی یمن در جمهوری اسلامی سفیر دارند. عربستان سعودی از دولت قانونی یمن حمایت می‌کند و برای استقرار آن یک ائتلاف نظامی تشکیل داده که علیه حوثی‌ها می‌جنگند. جمهوری اسلامی به طور غیررسمی در رسانه‌های خود از کمک‌های نظامی به حوثی‌های یمن می‌گوید، اما به طور رسمی ارسال سلاح را انکار می‌کند. یمن به صحنه نبردی میان جمهوری اسلامی و عربستان سعودی بدل شده و یکی از موارد اختلاف دو دولتی است که اکنون بیشتر از ۶ سال است که با هم رابطه رسمی سیاسی و اقتصادی ندارند.
برگرفته از سایت ایران وایر
