از روز اول تیرماه ۱۴۰۱ جمعی از کارگران شرکتهای پیمانکاری در صنایع مرتبط نفت، گاز و پتروشیمی وارد یک اعتصاب گسترده شده‌اند. این سومین اعتصاب سراسری کارگران پیمانی نفت و صنایع وابسته در طول دو سال اخیر است. اعتصاب اول در سال ۱۳۹۹ و اعتصاب دوم در سال ۱۴۰۰ به شکل وسیعی تمام سایتها و پروژه‌ها را درگیر کرد. اعتصاب سال جاری هم به سمتی می‌رود که تا این لحظه بیش از سی مرکز را به تعطیلی کشانده است.
ایران‌وایر با چند منبع کارگری درباره این اعتصاب‌ها گفت‌وگو کرده است.
***
یک کارگر شرکتهای پیمانکاری شاغل در پتروشیمی با اعلام اینکه اعتصاب با مطالبه «افزایش حقوق» و «۲۰ روز کار و ۱۰روز استراحت» آغاز شده به «ایران‌وایر» می‌گوید: «افزایش حقوق و مزایا، اولین مطالبه ماست که باید طبق پیمان‌نامه‌ها به کارگران پرداخت شود. اما به دلایل نامشخص این پرداخت صورت نمی‌گیرد. دستمزد ماهیانه، اضافه‌های سالیانه که در بخشنامه دولت و اداره کار به آن اشاره شده، حق تعمیرات سالیانه، پاداش‌ها و سود حاصل از افزایش تولید محصولات گازی را از موارد ذکرشده در پیمان‌نامه‌ها است که شرکت‌ها از پرداخت آن سر باز می‌زنند.»
او در پاسخ به اینکه آیا این موارد در قرارداد پرسنل و کارفرما آمده می‌گوید: «دو سال است که ما اعتراض خودمان را علنی کردیم. طاقت‌مان تمام شده، اینها با زرنگی بعضی از آیتم‌ها را در قرارداد نیاوردند. در حالی که سال‌های قبل به شکل عرفی به ما پرداخت کردند. اسمش را هم لطف گذاشتند. چون در قراردادها متعهد نشده‌اند. اما در پیمان‌نامه‌های خودشان با وزارتخانه آمده است. در این وضعیت تاسف‌بار اقتصادی و گرانی که نمی‌توان با این حقوق‌ها، در این گرمای طاقت‌سوز کار کرد.»
کدام شرکت‌ها در اعتصاب هستند؟
تا لحظه تنظیم این گزارش پرسنل ۳۰ شرکت پیمانکاری به اعتصاب پیوسته‌اند. اسامی این شرکت‌ها به شرح زیر است:
«پیمانکاری تناوب»، «پیمانکاری رشیدی»، «پیمانکاری همتی»، «داربست‌بندان پتروشیمی هنگام»، «پیمانکاری موسوی»، «داربست‌بندان شاغل در پتروشیمی صدف»، «پتروشیمی آپادانا»، «پتروشیمی دماوند»، «پتروشیمی کیان»، «سایت یک و دو پتروشیمی بوشهر»، «پتروشیمی آرین»، «پتروشیمی مرجان»، «پتروپالایش کنگان»، «پیمانکاری حاجی‌پور»، «شرکت رستاک پویا»، «شرکت فراسکو»، «پیمانکاری شهبازی»، «پیمانکاری مطوری»، «شرکت ایده‌سازان»، «شرکت پایندان»، «کارگران اورهال پالایشگاه نفت تندگویان تهران»، «کارگران داربست‌بند و تست‌من پروژه‌ای شرکت آبادراهان در فاز دو پالایشگاه آبادان» و «داربست‌بندان پیمانکاری سلحشور در پروژه آی‌جی‌سی فاز ۱۴ پارس جنوبی» و «گروه داربست‌بند اکسیر فاز ۱۴»، «پیمانکاری علوی»، «پیمانکاری سلحشور»، «شرکت اکسیر صنعت» و «پیمانکاری کرامت».
فریب وعده‌ها را نخوریم
یک نیروی شرکتهای پیمانکاری در عسلویه هم با اشاره به اینکه از روزی که کارگران فازهای مختلف در عسلویه اول تیرماه وارد اعتصاب سراسری شده‌اند، کارفرماها و پیمانکاران هم اقدامات خود را برای شکستن اعتصاب آغاز کرده‌اند، به ایران‌وایر می‌گوید: «در دو پتروشیمی پادجم و آریا متانول و شرکت اکسیر صنعت کارفرمایان در گروه‌های تلگرامی و واتساپی کارگران شروع به انتشار آگهی استخدام داربست‌بند کرده‌اند. اگر چه برخی همکاران قدیمی‌تر ما در پیمانکاری‌های مخازن سبز عسلویه، عمران صنعت، اکسیر فاز ۱۴ به اعتصاب ملحق نشده‌اند؛ ولی همبستگی جمعی ما برای رسیدن به خواسته‌هایی که ما بر سر آن توافق کرده و دست از کار کشیدیم، بسیار موثر است. همکاران ما باید هوشیار باشند و فریب وعده و وعید پیمانکاران را نخورند. دیگر همه می‌دانند در این دو سال چطور به‌صورت جزایر پراکنده با قول و وعده ما را فریب داده و نه تنها حقوق‌مان را رعایت نکردند، بلکه از تعهداتی که وعده دادند هم سرباز زدند.»
توصیه اعتصابیون به همکاران؛ زیر فشار پیمانکاران کاری قبول نکنید
او در ادامه خطاب به همکاران خود در بخش فیتر و کمکی می‌گوید: «مبادا زیر فشار پیمانکار قبول کنید که خودشان دست به کار شده و داربست و ساپورترها را ببندید. مطابق قانون، هیچ پیمانکاری نمی‌تواند و نباید شما را به کار دیگری که وظیفه شما نیست مجبور کند. منفعت همه ما از داربست‌بند تا فیتر و کمکی و رنگ‌کار و جوشکار و برق‌کار و نیروی اورهال در پیروزی این اعتصاب است. ما با اعتصاب خود می‌خواهیم پیمانکاران را وادار کنیم تا خواسته ۲۵میلیون تومان حقوق ما را بپذیرند. با تحقق این خواسته دستمزد سایر همکاران از جمله فیتر و کمکی هم بالاتر خواهد رفت.»
او در ادامه افزود: «ما شاهد یک اتحاد پشت پرده میان کارفرما و شرکتهای پیمانکار و دولت برای غارت حق و حقوق‌مان هستیم. اینها با زد و بندهایی که با هم دارند، علیه ما متحد هستند. شکستن اتحاد و اعتصاب ما روش آنها برای سرکوب بیشتر حق و حقوق و مطالبات ماست.»
گسترش اعتصاب
منابع کارگری ایران‌وایر در خوزستان هم از پیوستن تعداد بیشتری پرسنل شاغل در پالایشگاه‌ها و شرکتهای پیمانکاری به صف اعتصاب‌ها خبر دادند. به گفته آنها پرسنل شاغل در «شرکت بهره‌برداری نفت و گاز غرب» و «واحد بهره‌برداری دهلران در دو ناحیه نفتی آبان و پایدار» هم از روز دوشنبه ششم تیرماه با تجمع در محل شرکت در دهلران خواستار پرداخت مطالبات خود شدند. تجمع آنها در حالی صورت پذیرفت که پنج ماه حقوق رانندگان این واحد و سه ماه حقوق کارگران آن پرداخت نشده است.
یکی از نیروهای پروژه‌ای داربست بند فاز ۱۴ پارس جنوبی نیز با تاکید بر اینکه موج تازه گرانی‌ها را هیچ شهروندی نمی‌تواند تحمل کند، به ایران‌وایر می‌گوید: «دستمزد هیچ نیروی پروژه‌ای نباید از ۲۵ میلیون تومان کمتر باشد. پایین آمدن قدرت خرید ما کارگران، بر معیشت و زندگی ما چه برای خانواده‌هایمان و چه برای خودمان که هفته‌ها از آنها دور هستیم، تاثیر زیادی گذاشته است. خیلی از اقلام غذایی از سفره ما حذف شده‌اند. به همین دلیل افزایش دستمزد، مطالبه فوری همه ما کارگران است. حالا چه اعتصاب کرده باشند و چه همچنان فعالیت می‌کنند.»
او در ادامه می‌گوید: «دو سال است که ما کارگران پروژه‌ای برای اینکه شرایط کاری‌مان با رسمی‌ها یکسان شود و در مقابل ۲۰ روز کار و ۱۰ روز استراحت داشته باشیم و حقوق‌مان به شکل معقولی افزایش پیدا کند، اعتراض می‌کنیم. در برخی پروژه‌ها، پیمانکاران ناگزیر شدند تا خواسته کارگران‌شان را بپذیرند؛ اما در اکثر پروژه‌ها و فازها، یا نپذیرفتند و یا اگر پذیرفته‌اند هم فقط قول و وعده بود. وعده‌هایی که هیچ وقت اجرا نشدند. شغل ما جزو مشاغل سخت و زیان‌آور است.»
به گفته این کارگر پروژه‌ای، اعتصاب کارگران پروژه‌ای داربست‌بند وقتی شروع شود، سایر بخش‌های کاری را هم دومینووار از کار می‌اندازد: «همین حالا بخش‌های پایپینگ اعم از برق و ابزار دقیق، جوشکاری، کار فیترها و لوله‌گذاری هم متوقف شده است. با اعتصاب ما، سایر همکاران هم بیکار شده و محل کار را ترک می‌کنند و به شهرهای خود می‌روند. اگر با آگهی استخدامی که کارفرمایان منتشر کرده‌اند، کسی بر سر کار بیاید هم از همان ابتدا، خودش متوجه سختی کار و دستمزد ناچیز پرداختی شده و آنجا ماندگار نخواهد بود.»
شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت هم در کانال تلگرامی خود با یادآوری تجربه همکاران پیمانی در منطقه هفشجان که سال گذشته مجمع عمومی خود را تشکیل داده و نمایندگان واقعی خودشان را انتخاب کردند تا مطالبات خودشان را پیگیری کنند، به اعتصاب‌کنندگان توصیه کرده است: «اگر در هفشجان انجام چنین کاری ممکن بود، در عسلویه نیز بدون شک ممکن خواهد بود. انجام آن برای تداوم اعتصاب و جلوگیری از ایجاد تفرقه و شکاف در صف اعتراضات و جلب همبستگی همکاران در دیگر بخش‌ها ضروری و حیاتی است. شورا به سهم خود تلاش می‌کند در جهت رفع موانع چنین سطحی از سازماندهی فعالیت کند.»
اعتصابی که سال ۱۳۹۹ جمعیتی نزدیک به ۱۰هزار نفر همراه معترض داشت، طرح مطالباتی بود که پاسخ درخوری نگرفت. مشکلات آن‌قدر ادامه یافت تا در نهایت سال ۱۴۰۰ کارگران معترض اعتصاب دیگری را برگزار کردند که به بزرگ‌ترین اعتصاب سراسری پس از انقلاب ۵۷ در صنعت نفت ایران مشهور شد. اعتصابی که بیش از ۲۰ هزار نفر از پرسنل رسمی، قراردادی و پیمانکاری این وزارتخانه را با خود همراه کرد.
تا این لحظه بر اساس گزارش شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت؛ به کارگران پیمانی شاغل در در پتروشیمی کیان وعده داده‌اند، دستمزد کارگران را مطابق درخواست آنها به بیست و پنج میلیون افزایش خواهند داد. نیروهایی که محل کار خود را ترک کرده بودند هم اعلام کرده‌اند، در صورت انعقاد قرارداد جدید حاضر به بازگشت به محل کار خواهند بود. در برخی پروژه‌ها هم پیمانکاران کارگران را تهدید به اخراج کرده و گفته‌اند خبری از افزایش مزد نیست و اگر نمی‌خواهید کار را ترک و تسویه کنید.
شورای سازماندهی بر تشکیل مجمع عمومی در محل هر پروژه و تصمیم‌گیری جمعی کارگران برای انتخاب نمایندگان واقعی خود جهت مذاکره بر سر مطالبات اعلام شده کارگران تاکید دارد.
در مجموعه تحت مدیریت وزارت نفت، علاوه بر ۶۴ هزار نفر نیروی رسمی در سلسله مراتب کارکنان وزارت نفت، ۸۵۰ هزار قرارداد معین، ۳۴هزار قرارداد موقت و ۱۲۰هزار نفر نیروی پیمانکاری مستمر و پیمانکاری پروژه‌ای فعالیت می‌کنند.
برگرفته از سایت فارسی ایران وایر