بطور خلاصه پهپاد یک اصطلاح تکنیکی است که برای هواپیمای بدون سرنشین استفاده میشود. از پهپاد ها در پروژه های تجاری و نظامی استفاده میشود. بطور کلی پهپاد وسیله ای است که از راه دور هدایت میشود تا کاری انجام بدهد و یا اینکه سیستم هدایتی آن در خود پهپاد تعبیه شده است. در صورتیکه پهپاد خود کار و یا خودکفا طراحی شده باشد سیستم هدایت کننده آن شامل تشخیص دهنده (سنسورها) و سیستم جی پی اس خواهد بود تا بتواند به مکان دلخواه هدایت شده و وظایف محوله را انجام دهد. برای نمونه از پهپاد ها برای جستجو و یا کشف و یا ضبط داده های علمی در سطح زمین و دریا استفاده میشود تا اطلاعات مورد نظر را جستجو و ذخیره نماید تا پس از برگشت اطلاعات دخیره شده مورد مطالعه و ارزیابی قرار گیرد. اکنون ارتش های جهان از پهپاد ها برای عملیات نظامی مانند بمب افکن انتحاری استفاده میکنند. تاریخچه پهپاد و استفاده از آن به سال ۱۸۴۹ میلادی برمیگردد که سربازان اطریشی از بادکنک های هیدروژنی که شامل مواد منفجره بود برای تسخیر شهر ونیز ایتالیا استفاده کردند. در سال ۱۹۱۸ نیروی زمینی آمریکا در هنگام جنگ جهانی اول بمب های پرواز کننده (به نام زنبور) را طراحی کردند ولی هرگز استفاده نشد. در سال ۱۹۳۵ از پهپاد ها بعنوان هدف هوایی متحرک برای تمرین اوپراتور های سلاح های ضدهوایی استفاده می شد. د رچند دهه گذشته ناظر پیشرفت چشمگیر پهپادهای هوشمند امروزی بوده ایم. پیرامون پیشرفت پهپادها اطلاعات بسیاری در رسانه های همگانی مانند ویکی پدیا موجود است۰
اسرائیل از پهپاد نظامی در جنگ با سوریه در سال ۱۹۸۲ برای عکسبرداری از تجهیزات نظامی و گمراه کردن سیستم مخابراتی ارتش سوریه استفاده میکرد. آمریکا از پهپاد های تجسسی در مرز مکزیک برای شناسایی تردد قاچاق انسان و مواد مخدر استفاده نموده است. تکنولوژی پهپاد ها میتواند شامل کنترل سرعت و جهت یاب، کنترل سیستم پروزای، جی پی اس، باطری، آنتن، فرستنده و گیرنده، دوربین، انواع سنسورها، و موتور های عمل کننده (سرور) و حتی کنترل ارتفاع پرواز پهپاد باشد. کنترل ارتفاع پرواز از نظر نظامی بسیار پراهمیت است زیرا میتوان پهپاد را در ارتفاعی پرواز داد که از دید رادار های پدافند هوایی محفوظ بماند. از نظر ساختاری پهپاد ها میتوانند از نوع یک موتوره، چند موتوره، بالدار، بال های متحرک برای کنترل حرکت وغیره طراحی و ساخته شوند. پهپاد ها میتوانند در آینده ای نه چندان دور بعنوان وسیله حمل و نقل هرگونه مواد غذایی و غیره تا مقدار ۵۰۰ کیلوگرم برای مناطق غیر قابل دسترس مورد استفاده قرار گیرند. پهپاد هائی از نوع دریایی و زیر دریایی نیز تا کنون به بازار وارد شده اند. پهپاد ها نیز همانند هواپیماها برابر مقررات بین المللی لازم است در مسیر هوایی مشخصی پرواز داده شوند۰
علارغم یافته های علمی که برای اسایش انسان طراحی می شوند؟، از پهپادها برای اهداف نظامی و برای نابودی انسان نیز استفاده میشود. بدلیل حجم و آسان بودن سوارکردن قطعات پهپاد ها، از آنها توسط شبه نظامیان نیابتی کشورها مورد استفاده جنگی قرار گرفته اند. نمونه بارز آن استفاده شبه نظامیان نیابتی سپاه قدس سپاه پاسداران رژیم اسلامی در عراق، سوریه، لبنان و یمن می باشد که از پهپادهای انتحاری برعلیه نیروهای نظامی آمریکا و عربستان سعودی استفاده شده است۰
در اینده در جنگ احتمالی داخلی سوریه استفاده از پهپادهای هوشمند چشمگیر خواهد بود. هم اکنون کارشناسان نظامی اسرائیل به این نتیجه رسیده اند که حضور پدافند نظامی رژیم ایران در سوریه بسیار پیشرفت کرده و اسرائیل باید شیوه حملات هوایی خود به تجهیزات نظامی سپاه قدس سپاه پاسداران در سوریه را تغییر دهد. با حجم سیستم های پدافندی سپاه قدس و ارتش سوریه حملات هوایی اسرائیل ممکن است با مشکل روبرو شود و خطر سرنگون شدن جنگنده های اسرائیل محتمل گردد. پیش بینی میشود اگر جنگنده های اسرائیلی بطور جمعی به حملات خود ادامه دهند که تعدادی سیستم های پدافندی را مورد حمله قرار داده و نابود کنند، جنگنده های دیگر به حملات خود به تجهیزات نظامی سپاه قدس بدون خطر ادامه خواهند داد. میتوان گمانه زد که بعوض جنگنده ها، از این پس از پهپاد های هوشمند استفاده شود تا مواضع پدافندی را نابود و پس از آن جنگنده ها به مأموریت خود ادامه دهند. در این راستا میتوان ده ها پهپاد انتحاری را همزمان برای نابود کردن پدافندهای هوایی به پرواز در آورد. لازم به یادآوری است که تا کنون هواپیماهای اسرائیل بدون نگرانی از سیستم های پدافندی سوری و سپاه قدس به بمباران مکان و تجهیزات نظامی آنها حمله کرده اند. در این رابطه بسیار گمانه زنی شده که در هنگام بمباران جنگنده های اسرائیلی سیستم های پدافندی سوری که توسط کاربران روسی هدایت می شوند بنا به توافق روسیه و اسرائیل خاموش بوده اند.
بدلیل کارايی پهپادهای هوشمند ارتش آمریکا مستقر در خلیج فارس ( ناوگان پنجم در بحرین) یک سری رزمایش پهپادی مشترک با بحرین در ۴ آبان ۱۴۰۰ انجام داد، گزارش این رزمایش توسط العربیه بازتاب داده شد (۱). سخنگوی ناوگان پنجم، تیم هوکین، اعلام نموده که در این رزمایش از پهپاد های هوشمند MANTAS T-12 استفاده شده و از این پس ناوگروه ضربتی ۵۹ با همکاری نیروهای محلی وظایف محوله را مشترکاً انجام خواهند داد. لازم به یادآوری است که سپاه پاسداران رژیم اسلامی برای حمله به نفت کش ها در سواحل امارات عربی در خلیج فارس، از پهپاد های هوشمند استفاده کرد.۰
در هفته گذشته سپاه قدس رژیم در سوریه و عراق از پهپاد های هوشمند در حمله به تأسیسات نظامی آمریکا در پایگاه ال-تنف در مرز جنوب شرق سوریه با عراق استفاده کرد که برابر با گزارشات تأیید نشده این حمله تلفات جانی نداشته ولی گفته شده است که قبل از حمله، نیروهای آمریکایی با دریافت اطلاعات نظامی، نیروهای خود را از منظقه خارج کرده اند. آمریکا تقریباً ۹۰۰ نظامی در شمال شرق سوریه بطور پراکنده دارد و نیروی مستقر در ال-تنف بسیار اندک بوده، ال-تنف تنها یک پست نگهبانی است (۲).
پیش بینی میشود در آینده نه چندان دور پهپادهای هوشمند نظامی بجای موشک های کروز نیز مورد استفاده قرار گیرند.
ناخدا محمد فارسی
۲۸ اکتبر ۲۰۲۱
https://english.alarabiya.net/News/gulf/2021/10/26/US-Bahrain-conduct-first-drone-drills-in-Gulf- (۱)
https://www.washingtonpost.com/world/iran-militias-tanf-us-forces/2021/10/26/8c75ad98-35c1- html (۲)
